Sosnowieckie Sacrum: JUDAIZM – wystawa w Zamku Sieleckim
Przez najbliższe dwa miesiące będzie można zobaczyć w SCS Zamek Sielecki wystawę zatytułowaną Sosnowieckie Sacrum Judaizm. Prezentacja ta ma na celu przybliżenie historii związanej z wielokulturowością Sosnowca, a w szczególności ma przybliżyć życie, kulturę i obiekty związane z ludnością żydowską.
We wtorek 18 września odbył się uroczysty wernisaż wystawy, podczas którego licznie przybyli zwiedzający mogli nie tylko obejrzeć “premierowo” wystawę, ale również uraczyć się miłym poczęstunkiem.
Spotkanie otworzyła kurator wystawy Pani Monika Kempara w towarzystwie historyka Grzegorza Onyszko, który był głównym konsultantem przedsięwzięcia. Nakreśliła w kilku słowach cele wystawy oraz zaprosiła przybyłych do zwiedzania.
Wbrew powszechnie panującej opinii ludność narodowości żydowskiej w czasach przedwojennych nie zamieszkiwała tylko reprezentacyjną część Sosnowca. W znacznym stopniu przedstawiciele tej nacji zamieszkiwali również ubogie dzielnice naszego miasta. Żydzi podobnie jak przedstawiciele innych narodów bywali też ludźmi biednymi. Właśnie tą biedę widać na prezentowanych na wystawie fotografach. Społeczność żydowska nie jest przedstawiona w przepychu, a widać zwykłych biednych ludzi, którzy trud codziennego życia mają wypisany na zoranych od zmarszczek twarzach. Oczywiście na wystawie są też projekty żydowskich świątyń, jedno z nielicznych zdjęć sosnowieckiej Wielkiej Synagogi znajdującej się niegdyś przy dzisiejszej ulicy Dekerta. Jest też przewodnik dla laika, który chce zapoznać się z podstawowymi obrzędami ludności żydowskiej, poznać określenia przedmiotów rytualnych oraz zorientować się pokrótce w historii żydów zagłębiowskich.
Na wystawie zaprezentowano również fotografie macew z sosnowieckich kirkutów oraz miejsca, gdzie znajdowały się niegdyś żydowskie domy modlitwy. Osobnym, skłaniającym do refleksji fragmentem wystawy jest rozdział zatytułowany “Szoa”. Słowo to oznacza zagładę. Oczywiście trudno tu o materiały z najtragiczniejszego okresu dla żydowskich mieszkańców Sosnowca, czyli okresu II wojny światowej. Brakuje tu zdjęć, bo też nie ma skąd ichwziąć, płonącej 9 września 1939 roku synagogi, jej zgliszczy, brakuje fotografii z getta na Środuli (szczególnie z okresu jego eksterminacji), brak zdjęć z szopów, w których pracowali w czasie okupacji żydzi. Z pewnością ciekawe byłoby też opisanie losów żydów, którym udało się przetrwać wojenną zawieruchę i osiedlili się w Sosnowcu.
Nie sposób ująć wszystko w jednej wystawie. Nie pozwala na to zarówno powierzchnia przeznaczona na wystawę, ani też wartość merytoryczna eksponatów. Sosnowieckie Sacrum Judaica ma sygnalizować pewne tematy związane z życiem ludności wyznania mojżeszowego na terenie Sosnowca. Nie jest to encyklopedia. Mimo braków, które nie powstały z winy Sosnowieckiego Centrum Sztuki Zamek Sielecki wystawa jest przygotowana bardzo dobrze, w sposób niezwykle precyzyjny przygotowano tablice na których umieszczono informacje i zdjęcia. Stronę graficzną wystawy zawdzięczamy Pani Katarzynie Siwiec-Matysiak. Na ekspozycji prezentowane są tez przy użyciu projektora stare zdjęcia i widokówki przedstawiające ludność żydowską. Wystawę można zwiedzać do 18 listopada. Eksponaty użyczyło m.in. Muzeum w Chorzowie, Muzeum w Sosnowcu, Muzeum Zagłębia w Będzinie oraz kolekcjonerzy Dariusz Kmiotek i wspomniany Grzegorz Onyszko.
Warto zwrócić uwagę, że prócz wystawy przygotowano tematyczne wykłady. Oto ich szczegółowy plan:
17.10.2012 o godzinie 17 – “Historia Żydów w Polsce” – wykład prowadzi Bartosz Wencel.
07.11.2012 o godzinie 17 – “Dzieje społeczności żydowskiej w Sosnowcu w latach 1899-1939” – wykład prowadzi Grzegorz Onyszko.
14.11.2012 o godzinie 17 – “Żydzi w walce o niepodległość Polski” – wykład prowadzi Bartosz Wencel.
Serdecznie zapraszamy zarówno na wystawę jak i na ciekawie zapowiadające się wykłady.
[PP]
