Sosnowiec Cerkiew Prawosławna – Kolejna pocztówka w galerii

Trzydziesta czwarta  pocztówka w naszej galerii przedstawia Sosnowiec, Cerkiew Prawosławna. Widokówka przedstawia cerkiew pod wezwaniem Św. Mikołaja. Ten przepiękny budynek znajdujący się w centrum Sosnowca nie miał niestety długiego żywota. Wybudowany został w  1905 roku w okolicy skrzyżowania dzisiejszej ulicy 3-go Maja i ulicy Wawel, ze składek wiernych oraz przemysłowców sosnowieckich, m.in. Henryka Dietla. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości cerkiew przekształcono na kościół katolicki. W 1938 roku budynek wyburzono jako symbol niegdysiejszej dominacji rosyjskiego zaborcy. Decyzję podjął  Felicjan Sławoj Składkowski, Premier  Rządu RP. Pomimo licznych protestów również ze strony katolickich duchownych budynek zniknął na zawsze z krajobrazu Sosnowca. Prezentowana kartka ukazuje ogrom budynku cerkwi w porównaniu z istniejącym do dziś domami mieszkalnymi widocznymi po prawej stronie zdjęcia. Gdyby cerkiew przetrwała do dziś byłaby największą atrakcją Sosnowca. /  Wydana nakładem nieokreślonego na kartce wydawcy

Wcześniej do naszej galerii dodaliśmy następujące pocztówki:

1 – Sosnowiec, ul.3-go Maja. Widok na domy kolejowe (po lewej stronie) stojące w miejscu, gdzie obecnie znajduje się skwerek wraz z przejściem podziemnym. Po prawej stronie również nieistniejące dziś budynki znajdujące się w miejscu dzisiejszego „Plastra Miodu”. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

2 – Sosnowiec, ul. Kolejowa, dziś 3-go Maja. Widok na narożny budynek znajdujący się do dziś w okolicy dzisiejszego Placu Stulecia. Ciekawostką jest fakt, że okno na pierwszym piętrze już wówczas było zamurowane. Obok budynek księgarni i letni ogródek Cukierni Warszawskiej. Niektórych może dziwić bujne drzewa przed dworcem PKP. Kramy handlarzy znajdujące się wzdłuż ulicy zostały wyretuszowane. / Wydana nakładem: W. Percik Sosnowiec.

3 – Sosnowiec, Pozdrowienie z Sosnowca. Popularny pomysł tworzenia pocztówek to wypełnianie napisów miniaturowymi obrazkami fragmentów miasta. Prawdopodobnie wszystkie z tych obrazków znalazły się w znacznie większym formacie na innych pocztówkach. / Wydana nakładem: Księgarnia M.Bartnik Sosnowiec – Pogoń.

4 – Sosnowiec, kawiarnia „Savoy”. Po prawej stronie widoczny fragment kolumnady Kina Zagłębie. Wspominany z sentymentem przez starszych mieszkańców zespół budynków niestety nie dotrwał do naszych czasów. / Wydana nakładem Hanns Kanngiesser, Litzmannstadt (Łódź).

5 – Sosnowiec, Bank Polski. To miejsce, które niewiele się zmieniło od lat 30. Zmieniały się jedynie banki zlokalizowane w tym obiekcie. Przedwojenny Bank Polski w czasie wojny zastąpił Bank Rzeszy. Obecnie w budynku projektu znanego przedwojennego projektanta Mariana Lalewicza mieści się oddział ING Banku. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

6 – Sosnowiec, Widok na Hutę Katarzynę. Pocztówka przedstawia Hutę Katarzynę i przede wszystkim hałdę Huty Katarzyny w całej okazałości. Hałda ta przez dziesięciolecia górowała nad Sosnowcem. Powstała z odpadów poprodukcyjnych, w pewnym momencie na jej szczyt został podciągnięta kolejka, którą transportowano odpad. Mieszanka żużlu i popiołu, często miała jeszcze wysoką temperaturę, gdy wysypywano ją na szczycie hałdy. W latach 60. rozpoczęła się rozbiórka hałdy. Materiał z niej odzyskany posłużył m.in. do budowy okolicznych dróg i torowisk oraz do wyrobu materiałów budowlanych. / Wydana nakładem: R.Brandys Strzemieszyce.

7 – Sosnowiec, ul. Piłsudskiego. Przedstawiono tu odcinek od dzisiejszej Komendy Miejskiej Policji do okolic przejazdu kolejowego. Kamienice widoczne na pierwszym planie po lewej stronie istnieją do dziś, w głębi widać także nieistniejące dziś budynki (charakterystyczna wieża jednego z nich), które stały w okolicy ulicy Sadowej. Diametralnie zmieniło się za to oblicze prawej strony tej ulicy. Dziś w tym miejscu stoją dziesięciopiętrowe bloki. Ponadto sama ulica Piłsudskiego jest dziś o wiele szersza, po środku wzbogacona dodatkowo linią tramwajową. / Wydana nakładem: Księgarnia J.Dippel Sosnowiec.

8 – Sosnowiec, Granica (Maczki) – Pociąg pocztowy. Granica to dzisiejsza dzielnica Sosnowca – Maczki. Od czasu powstania w tej miejscowości dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (w połowie XIX wieku) Granica stała się ważnym ośrodkiem kolejowym. Dworzec spełniał zadania przejścia granicznego pomiędzy Austrią i Rosją. Tym samym stał się też istotnym miejscem dla transportu pocztowego. / Wydana nakładem: T. Lisieckiej, Granica.

9 – Sosnowiec, Szkoła powszechną im. Okrzei. Budynek tej szkoły powstał w latach 30. W czasie II wojny światowej w budynku szkoły miało siedzibę Gestapo. Lokalizacja Gestapo nie była przypadkowa ze względu na getto żydowskie, które mieściło się na Środuli. Obecnie w budynku dawnej szkoły powszechnej im. Okrzei mieści się szkoła podstawowa nr 16 im. Mariana Buczka. / Wydana nakładem Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

10 – Sosnowiec, Dworzec Północny, czyli dzisiejszy dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia widok na dworzec od strony hali głównej. / Wydana nakładem Braci Altman Sosnowiec.

11 – Sosnowiec, Stary kościół. Pocztówka przedstawia widok na kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwany z racji swojego położenia Kościółkiem Kolejowym. Ten charakterystyczny sosnowiecki budynek powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był  ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. Pocztówka pochodzi z czasów, kiedy Sosnowiec nie miał jeszcze praw miejskich. / Wydana nakładem Jermułowicz i Bergman Sosnowiec.

12 – Sosnowiec, ul. Modrzejowska. Ulica Modrzejowska od samego początku miała charakter handlowy. Liczne sklepy i punkty usługowe przyciągały mieszkańców nie tylko Sosnowca, ale również okolicznych miejscowości. To tutaj mieściły się najbardziej znane w mieście zakłady fotograficzne, w bramach działały liczne drobne manufaktury. Znajdujące się na Modrzejowskiej kamienice w znacznym procencie należały do ludności pochodzenia żydowskiego. Na pocztówce widocznych jest trzech żołnierzy, których możemy zaobserwować również na innych sosnowieckich kartkach z tego okresu wydanych przez tego samego wydawcę. / Wydana nakładem J. Weckmann, Kattowitz.

13 – Sosnowiec, Pomnik Kościuszki. Znajdujący się na dzisiejszym Placu Kościuszki pomnik to już trzecia wersja odsłoniętego w 1917 roku postumentu. Pierwsza wersja przedstawiała orła z opuszczonymi nieco skrzydłami. Kilka lat później orzeł już zrywał się do lotu, ponieważ było to już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. To właśnie tą wersję pomnika można zobaczyć na powyższej pocztówce. Niestety, podobnie jak wiele innych patriotycznych symboli wolności polaków, również pomnik Tadeusza Kościuszki nie przetrwał wojennej zawieruchy. Dopiero w latach osiemdziesiątych odbudowano pomnik, który w niezmienionej formie trwa do dziś. Pod pomnikiem odbywają się corocznie uroczystości z okazji święta 3-go Maja. / Wydana nakładem J. Płazak, Sosnowiec

14 – Sosnowiec, Targowisko trzody chlewnej. Miejsce to, zlokalizowane w okolicach dzisiejszego „Supermarketu”, tuż przy linii Niweckiej potocznie nazywano „świńską rampą”. Na pocztówce w tle  po prawej stronie widoczny jest budynek Teatru Zimowego, czyli dzisiejszy Teatr Zagłębia. / Wydana nakładem Księgarnia Michał Kleniec, Sosnowiec

15 – Sosnowiec, Granica Las Graniczny. Pocztówka reklamowa przedstawia Władysława Hertza właściciela kantoru wymiany pieniędzy zlokalizowanego na stacji kolejowej w Granicy. Hertza oraz występujące na pocztówce dzieci możemy zobaczyć też na kilku innych widokówkach wydanych przez kantor. / Wydana nakładem: Kantor wymiany pieniędzy Władysława Hertza, Granica.

16 – Sosnowiec, Trójkąt Trzech Cesarzy. Miejsce przedstawione na pocztówce przedstawia zbieg dwóch rzek Białej Przemszy i Czarnej Przemszy. Niegdyś był to teren Mysłowic, dziś to południowy kraniec Sosnowca. W czasie zaborów stykały się w tym miejscu wszystkie trzy cesarstwa, przez co ten zakątek stał się bardzo popularny wśród turystów.  Pocztówka ta jest z okresu znacznie późniejszego, bo pochodzi z lat II wojny światowej, gdy miejsce to zaczynało popadać w zapomnienie. / Wydana nakładem: Geyer & Co., Breslau 16

17 – Sosnowiec, Niemce Klub. Niemce to dzisiejsze Ostrowy Górnicze, dzielnica Sosnowca. Ten istniejący do dziś budynek zaprojektowali w stylu zakopiańskim architekci z Warszawy Kazimierz Jankowski i Franciszek Lilpop. Oddano go do użytku w 1903 roku. Był miejscem wielu wydarzeń artystycznych, społecznych oraz miejscem okazjonalnych spotkań kierownictw pobliskich zakładów pracy. Okresowo nazywano Klub – Gospodą. Dziś jest własnością osób prywatnych. / Wydana nakładem: R. Brandys Strzemieszyce

18 – Sosnowiec, ul.3-go Maja. Widoczne są tu domy kolejowe (po lewej stronie) stojące w miejscu, gdzie obecnie znajduje się skwerek wraz z przejściem podziemnym. Po prawej stronie również nieistniejące dziś budynki znajdujące się w miejscu dzisiejszego „Plastra Miodu”. Ciekawie prezentują się przydomowe ogródki, a może raczej podwórka, ogrodzone płotami. Pocztówka ciekawa pod względem kolorystyki. / Wydana nakładem nieokreślonego na kartce wydawcy

19 – Sosnowiec, (Sosnowize) Bahnhofs-Platz. Podobnie jak na początku XX wieku również dziś w  tym miejscu przebiega ulica. W tle widać róg dzisiejszych ulic Modrzejowskiej i 3-go Maja, czyli budynki Hotelu Warszawskiego (kamienica narożna z napisem „Urząd Pracy”) i Cukierni Warszawskiej. Na pocztówce widocznych jest trzech żołnierzy, których możemy zaobserwować również na innych sosnowieckich kartkach z tego okresu wydanych przez tego samego wydawcę. / Wydana nakładem J. Weckmann, Kattowitz.

20 – Sosnowiec. Ul.Gampera.  Pocztówka z lat 30. pokazuje ówczesną ulicę Konrada Gampera, Hutę Katarzynę i przede wszystkim hałdę Huty. Hałda ta przez dziesięciolecia górowała nad Sosnowcem. Powstała z odpadów poprodukcyjnych, w pewnym momencie na jej szczyt został podciągnięta kolejka, którą transportowano odpad. Mieszanka żużlu i popiołu, często miała jeszcze wysoką temperaturę, gdy wysypywano ją na szczycie hałdy. W latach 60. rozpoczęła się rozbiórka hałdy. Materiał z niej odzyskany posłużył m.in. do budowy okolicznych dróg i torowisk oraz do wyrobu materiałów budowlanych. / Wydana nakładem R. Brandys Strzemieszyce

21 – Sosnowiec Dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca, widoczną od frontu na tej pocztówce.  / Wydana nakładem J.Dippel, Sosnowiec

22 – Sosnowiec, Bank Polski. To miejsce, które niewiele się zmieniło od lat 30. Zmieniały się jedynie banki zlokalizowane w tym obiekcie. Przedwojenny Bank Polski w czasie wojny zastąpił Bank Rzeszy. Obecnie w budynku projektu znanego przedwojennego projektanta Mariana Lalewicza mieści się oddział ING Banku. / Wydana nakładem Salon Malarzy Polskich Kraków.

23 – Sosnowiec, Stary kościół. Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwany z racji swojego położenia Kościółkiem Kolejowym. Ten charakterystyczny sosnowiecki budynek powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. / Wydana nakładem W.Percik Sosnowiec.

24 – Sosnowiec, Dworzec Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli dzisiejszy dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia dworzec przed wybudowaniem hali. Funkcję hali dworcowej spełniał budynek z zegarem. / Wydana nakładem M.Kleniec Sosnowiec.

25 – Sosnowiec, Stacja Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli dzisiejszy dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. / Wydana nakładem księgarni „Wiedza” Wł. Korczak-Hahn, Sosnowiec.

26 – Sosnowiec, ul.Modrzejowska. Ulica ta od samego początku miała charakter handlowy. Liczne sklepy i punkty usługowe przyciągały mieszkańców nie tylko Sosnowca, ale również okolicznych miejscowości. To tutaj mieściły się najbardziej znane w mieście zakłady fotograficzne, w bramach działały liczne drobne manufaktury. Znajdujące się na Modrzejowskiej kamienice w znacznym procencie należały do ludności pochodzenia żydowskiego.  / Wydana nakładem Michał Kleniec Sosnowiec.

27 – Sosnowiec, Pomnik T. Kościuszki. Znajdujący się na dzisiejszym Placu Kościuszki pomnik to już trzecia wersja odsłoniętego w 1917 roku postumentu. Pierwsza wersja przedstawiała orła z opuszczonymi nieco skrzydłami. Kilka lat później orzeł już zrywał się do lotu, ponieważ było to już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. To właśnie tą wersję pomnika można zobaczyć na powyższej pocztówce. Niestety, podobnie jak wiele innych patriotycznych symboli wolności polaków, również pomnik Tadeusza Kościuszki nie przetrwał wojennej zawieruchy. Dopiero w latach osiemdziesiątych odbudowano pomnik, który w niezmienionej formie trwa do dziś. Pod pomnikiem odbywają się corocznie uroczystości z okazji święta 3-go Maja.  / Wydana nakładem Księgarni J.Dippel Sosnowiec.

28 – Sosnowiec, Granica. Granica to dzisiejsza dzielnica Sosnowca – Maczki. Od czasu powstania w tej miejscowości dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (w połowie XIX wieku) Granica stała się ważnym ośrodkiem kolejowym. Dworzec spełniał zadania przejścia granicznego pomiędzy Austrią i Rosją. Tym samym stał się też istotnym miejscem dla transportu pocztowego.  / Wydana nakładem A.Wiltos Granica.

29 – Sosnowiec, Główny dworzec kolejowy.  Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia ciekawe ujęcie z widokiem na plac przed dworcem. / Wydana nakładem Księgarni „Wiedza” Sosnowiec.

30 – Sosnowiec, Kościół Serca Jezusowego. Pocztówka przedstawia widok na kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwany z racji swojego położenia Kościółkiem Kolejowym. Ten charakterystyczny sosnowiecki budynek powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był  ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. Pocztówka pochodzi z czasów, kiedy Sosnowiec nie miał jeszcze praw miejskich.  / Wydana nakładem Wł. Czechowskiego Sosnowiec.

31 – Sosnowiec, Niemce Klub. Ciekawa, rzadko spotykana widokówka. Opisana jako Strzemieszyce, Krs.Bendsburg O./S. Klubhaus In Niemce. Niemce to dzisiejsze Ostrowy Górnicze, dzielnica Sosnowca. Ten istniejący do dziś budynek zaprojektowali w stylu zakopiańskim architekci z Warszawy Kazimierz Jankowski i Franciszek Lilpop. Oddano go do użytku w 1903 roku. Był miejscem wielu wydarzeń artystycznych, społecznych oraz miejscem okazjonalnych spotkań kierownictw pobliskich zakładów pracy. Okresowo nazywano Klub – Gospodą. Dziś jest własnością osób prywatnych. / Wydana nakładem  nieokreślonego na kartce wydawcy.

32 – Sosnowiec, Ukłony z Sosnowca. Na początku XX wieku popularny był pomysł tworzenia pocztówek z napisem Pozdrowienia z Sosnowca, Ukłony z Sosnowca. Napisy te zazwyczaj wypełniano miniaturowymi obrazkami fragmentów miasta. W tym przypadku litery tworzące napis wypełniono zdjęciami niewiast w różnym wieku. / Wydana nakładem  nieokreślonego na kartce wydawcy.

33 – Sosnowiec, ul. Kolejowa, dziś 3-go Maja. Widok na narożny budynek znajdujący się do dziś w okolicy dzisiejszego Placu Stulecia. Ciekawostką jest fakt, że okno na pierwszym piętrze już wówczas było zamurowane. Obok budynek księgarni i letni ogródek Cukierni Warszawskiej. Niektórych może dziwić bujne drzewa przed dworcem PKP. Na niektórych wydaniach pocztówek z tym widokiem kramy handlarzy znajdujące się wzdłuż ulicy zostały wyretuszowane. Tutaj widzimy je w pełnej „okazałości”. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza”  Sosnowiec.

Już w najbliższą niedzielę do galerii dołączy kolejna kartka. Zapraszamy

 

[PP]