Janusz Maszczyk: Niósł nie tylko kaganek oświaty – wspomnienie o Władysławie Mazurze
[Pocztówka nr 2 –Źródło – fb/Sosnowiec Archiwum. Pocztówka nr 2 z dużą doza prawdopodobieństwa pochodzi z okresu 1914 – 1917. Zdjęcie wykonano od strony Sielca, z położonego po prawej stronie, jednak na tej fotce jeszcze niewidocznego Parku Renardowskiego. Z całą jednak pewnością utrwalono na niej okolicę jaka tu jeszcze była za czasów Rosji carskiej, po 1905 roku. Na pocztówce widoczny jest jednak tylko fragment uliczki Parkowej, jaki się zaczynał od ulicy 3 Maja i dalszy jej ciąg na widocznym drewnianym moście. W dali utrwalono prawosławną cerkiew Świętego Mikołaja Cudotwórcy, którą wybudowano jeszcze za czasów zaborów Rosji carskiej, w 1905 roku. Na tej pocztówce stojący po prawej stronie dietlowski wielosegmentowy budynek jest jednak niewidoczny. Widoczny jest tylko płot nadrzeczny, który uniemożliwiał niepożądanym osobom, dotarcie do korytarzy tego budynku od strony rzeki Czarnej Przemszy.]
[Pocztówka nr 3 – Źródło: fotopolska.eu. Most na rzece Czarnej Przemszy. Lata 1910 – 1920. Według autora pocztówka nr 3 też, jak nr 2, pochodzi z roku około 1914 – 1917. Zdjęcie wykonano już jednak od strony alejki jaka się ciągnęła wzdłuż rzeki w kierunku centrum Sosnowca, m.in. też do budynku późniejszego gimnazjum Emilii Plater. Po lewej stronie na tej pocztówce absolutnie jest niewidoczny Park Renardowski (zwany też Parkiem Sieleckim). Poza pierwszymi budynkami zaraz za rzeką Czarną Przemszą, a widocznymi po prawej i lewej stronie, rozciąga się dopiero ulica Legionów, poprzez którą docierało się wtedy do portierni i bramy Parku Renardowskiego. Po prawej stronie poza parkanem widoczny już ceglasty budynek, to przyszła siedziba Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego im. Adama Mickiewicza. W dali widoczne budynki stoją już w Sielcu przy ulicy Wawel. Z tym, że drugi budynek z charakterystyczną wieżyczką po lewej stronie, stoi już na skrzyżowaniu ulic: Legionów i Wawel.]
[Pocztówka nr 4 – źródło: Wiki Zagłębie. Mniej więcej to samo tematycznie ujęcie, co na pocztówce nr 2. Ten sam drewniany most co na powyższych dwóch pocztówkach, tylko już znacznie zmodernizowany w latach 1917 – 1918 i w okresie II Rzeczypospolitej. Zdjęcie wykonano od strony ulic: Legionów i Wawelu.]
[Pocztówka nr 5 – Źródło: fb/ Sosnowiec Archiwum. Lata 30 XX wieku. Po prawej stronie widoczny ceglasty budynek to już zmodernizowane Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie im. Adama Mickiewicza, którego dyrektorem był pan Władysław Mazur.]
[Źródło: fb/Sosnowiec – Archiwum. Pocztówka przez producenta błędnie opisana. Bowiem drewniany most ponad rzeką Czarną Przemszą oraz jeszcze dwa widoczne na pierwszym planie po dwóch stronach jezdni budynki, są terytorialnie zaliczane do uliczki Parkowej. Natomiast ulica Wawel zaczyna się dopiero mniej więcej poza widocznym w dali drugim w kolejności powozem konnym, czyli poza przecinającą tę arterię komunikacyjna uliczką Legionów. Po prawej stronie Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie im. Adama Mickiewicza.]
[Pocztówka nr 7 – źródło: fotopolska.eu. Lata 1910- 1940. Park Renardowski (zwany tez Parkiem Sieleckim) w Sosnowcu. Widoczna rzeka to Czarna Przemsza. Zdjęcie wykonano z powyższego mostu drewnianego, który został utrwalony na kilku powyższych pocztówkach. Po lewej stronie, tuż, tuż obok płotu nadrzecznego (taki jak na pocztówce nr 2), stoi niewidoczny jednak na tym zdjęciu budynek osiedlowy, wybudowany przez Henryka Dietla. Stoi tam do dzisiaj, co już doskonale widać na poniższym zdjęciu nr 8 i 8a.]
[Zdjęcie 8 z 2007 roku. Fragment dawnej ulicy Parkowej uchwycono dosłownie od strony ulicy 3 Maja. Z kolei ulica 3 Maja do lat 70. XX wieku ciągnęła się jednopasmowo od strony centrum Sosnowca w kierunku Pogoni, ale znacznie bliżej utrwalonego na zdjęciu wielosegmentowego budynku. Mniej więcej jej trasa biegła wtedy kilka, lub zaledwie kilkanaście metrów dalej, ale przed stojącą przy jezdni na dwóch metalowych słupkach reklamą.]
[Zdjęcie nr 8a z lipca 2015 roku. W głębi budynek dietlowskiego osiedla mieszkaniowego, obok którego dawniej przebiegała trasa jednopasmowej ulicy Parkowej, co jest bardziej widoczne na poniższym zdjęciu nr 8a. Na widocznym wykrzywionym konarze drzewa akacjowego po lewej stronie, na uschniętej już jednak i usuniętej z pnia gałęzi, został powieszony w dniu 4 grudnia 1941 roku ostatni komendant Związku Orła Białego (ZOB) Stanisław Makarski, student prawa z Olkusza, a nie „Kolejarz” jak na płycie pamięci jest wygrawerowane. Więcej na ten temat w: – Juliusz Niekrasz, „Z dziejów AK na Śląsku”, wyd, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985, s. 46 – 48. Obok drzewa w zarosłych w nieładzie dzikich zaroślach, jest niewidoczna symboliczna pamiątkowa płyta pamięci, uroczyście w tym miejscu usytuowana już co najmniej od kilkadziesiąt lat. Nieprecyzyjnie jednak z faktami opisana, jak zresztą też wiele innych podobnych symbolicznych płyt pamięci w Sosnowcu.]
Społeczeństwo Sosnowca bardzo dużo zawdzięcza przedsiębiorczości, talentowi i nieprzeciętnemu zmysłowi tego nietuzinkowego człowieka. Należy bardzo wyraźnie podkreślić, że takich ludzi w jednym mieście, z taką nieprzeciętną wolą i charyzmatem działania spotyka się jednak niesłychanie rzadko. Przynajmniej raz na kilkadziesiąt lat. Z chwilą więc, gdy tylko powstało seminarium nauczycielskie, to stało się prawdziwą „fabryką nauczycieli”. Prawdopodobnie nie przewidziano jednak wtedy jednego. A mianowicie. Wybuchu wielkiego światowego kryzysu gospodarczego, który nie ominął też i odrodzonej Polski. W pewnej więc chwili sosnowieckie seminaria nauczycielskie tak nasycą dyplomowanymi nauczycielami rynek oświaty, że niestety ale wielu doskonale przygotowanych do pracy nauczycieli pozostanie bez pracy. Znam to zagadnienie wprost doskonale i z detalami, gdyż bezrobocie dotknęło też wtedy naszą nauczycielską rodzinę, moją mamę i ciocie.
Przyszłą kadrę nauczycielską stanowiła młodzież z Sosnowca i z okolicznych też wsi, a nawet z ówczesnego województwa kieleckiego i krakowskiego. To dzięki jego inicjatywie stojący do dzisiaj opodal głównego budynku szkolnego, na placu szkolnym podłużny barak, rozbudował i zaadoptował na salę gimnastyczną. Tak powstała pierwsza w historii Sosnowca szkolna sala gimnastyczna, gdzie odbywały się też akademie, a na scenie artystyczne występy seminarzystów i ich nauczycieli.
[Zdjęcie nr 9. Współczesne ujęcie. Po prawej dawna szkoła ćwiczeń i internat seminaryjny W okresie II Rzeczypospolitej na jego dachu odbywały się też zajęcia szkolne – patrz zdjęcie nr 16), a obok po lewej stronie pierwsza w sosnowieckich szkołach sala gimnastyczna. W wolnych chwilach wykorzystywana też do zawodów strzeleckich z Organizacji Strzelec i POW (patrz zdjęcie nr 11).]
[Zdjęcie powyższe nr 10. Historyczne już zdjęcie z okresu II Rzeczypospolitej, dzisiaj zabytkowej szkoły ćwiczeń i internatu seminaryjnego. Po lewej stronie fragmentaryczne ujęcie sali gimnastycznej. Zdjęcie z „NAC” sygn. 1- N- 2433.]
[Zdjęcie nr 11. Zawody strzeleckie w sali gimnastycznej w okresie II Rzeczypospolitej. Zdjęcie z „NAC” sygn. 1- W- 2319- 2]
