Adam Gołębiowski: Historia Cechu Szewców i Cholewkarzy w Sosnowcu
3 stycznia 1937 r. odbyło się walne zebranie cechu, podczas którego przyjęto sprawozdanie z działalności oraz bilans finansowy za rok poprzedni. Zgodnie z nowym statutem dokonano wyboru władz. W wyniku tajnego głosowania starszym cechu został ponownie Adolf Dworakowski, podstarszym Aleksander Kowalski, a członkami zarządu: Michał Zwolski, Józef Kubik, Mieczysław Janik, Tomasz Korgol, Władysław Korzycki i Władysław Kędzierski; do komisji rewizyjnej weszli: Bolesław Starostecki, Stefan Frączkiewicz i Jan Niziński[19].
4 lutego 1937 r. starszym cechu po raz pierwszy został Aleksander Kowalski, który pozostał na tym stanowisku do 4 kwietnia roku następnego, gdy przewodnictwo w cechu po raz kolejny objął Adolf Dworakowski[20].
W 1939 r. w obliczu zbliżającego zagrożenia militarnego ze strony Niemiec członkowie cechu wykazali się niemałą ofiarnością, składając datki w postaci pieniężnej i materialnej na Fundusz Obrony Narodowej oraz subskrybując Pożyczkę Obrony Przeciwlotniczej[21].
[Fotografia wykonana 12 marca 1939 r. przez sosnowiecki zakład fotograficzny Foto Lazar przedstawiająca Zarząd Cechu Szewców i Cholewkarzy w Sosnowcu.
Źródło: z archiwum rodzinnego autora.]
Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Sosnowca 4 września 1939 r. początkowo działalność cechu była tolerowana. Ostatecznie 4 marca 1940 r. okupanci dokonali konfiskaty dokumentów i funduszy cechowych, co skutkowało zakończeniem oficjalnej działalności. Przez kolejne lata okupacji konspiracyjnie celebrowano wspomnienie świętych patronów Kryspina i Kryspiniana przypadające corocznie na dzień 25 października.
Krótko po wkroczeniu Armii Czerwonej do Sosnowca, jeszcze w styczniu 1945 r. reaktywowano działalność cechu, do czego w znacznej mierze przyczynił się Franciszek Szata, który wkrótce został jednogłośnie wybrany starszym cechu. Funkcję jego zastępcy powierzono Wincentemu Pogodzie, sekretarzem został Mieczysław Janik, a skarbnikiem Aleksander Kowalski[22]. 27 maja członkowie cechu brali udział w uroczystym nabożeństwie, po którym w obecności władz państwowych i lokalnych zainaugurowano działalność Powiatowego Związku Cechów w Sosnowcu z Ludwikiem Piątkowskim na czele[23].
[Zaświadczenie z dnia 8 marca 1949 r. wydane przez Cech Szewców i Cholewkarzy w Sosnowcu z podpisem starszego cechu Franciszka Szaty oraz odciskiem pieczęci cechowej.
Źródło: z archiwum rodzinnego autora.]
Zarządzeniem Wojewody Śląskiego z dnia 27 lutego 1950 r. w sprawie reorganizacji cechów rzemieślniczych ostatecznie z dniem 1 marca zakończył swoją działalność samodzielny Cech Szewców i Cholewkarzy w Sosnowcu. W wyniku konsolidacji branż powstał Cech Rzemiosł Skórzanych w Sosnowcu skupiający przedstawicieli reprezentujących następujące profesje: cholewkarstwo, kuśnierstwo, mechanictwo ortopedyczne, rękawicznictwo, rymarstwo, szewstwo i szewstwo ortopedyczne[24].
W wyniku dalszych reorganizacji 1 stycznia 1953 r.[25] został zlikwidowany, powstały przed niespełna trzema laty, Cech Rzemiosł Skórzanych. Jednocześnie powołano do życia Cech Rzemiosł Różnych w Sosnowcu skupiający w swych szeregach członków poszczególnych sekcji branżowych, w tym sekcji skórzanej, której członkami byli m.in. szewcy i cholewkarze.
[1] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 402.
[2] Cech szewców w Sosnowcu w 20 rocznicę swego istnienia. “Expres Zagłębia” 1938, nr 40.
[3] 10-lecie cechu szewców w Sosnowcu. “Expres Zagłębia” 1928, nr 36
[4] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 408.
[5] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 402.
[6] 10-lecie cechu szewców w Sosnowcu. “Expres Zagłębia” 1928, nr 36.
[7] Jedlińsk: 400-lecie powstania Cechu Szewców Chrześcijańskich “Patronami szewców są święci Kościoła katolickiego i prawosławnego Kryspin i Kryspinian. Według tradycji chrześcijańskiej udali się w połowie III wieku z Rzymu do Galii, gdzie w dzisiejszym Soissons zajmowali się szewstwem i zasłużyli się zarówno szerzeniem chrześcijaństwa, jak i uczynkami dobroczynnymi. Za odmowę wyrzeczenia się wiary chrześcijańskiej skazani zostali przez cesarza Maksymiliana na tortury i śmierć.” https://www.ekai.pl/jedlinsk-lecie-powstania-cechu-szewcow-chrzescijanskich/. Dostęp z dn. 19.10.2021.
[8] Uroczystość poświęcenia sztandaru Cechu Szewców w Sosnowcu. “Dziennik Zagłębia” 1922, nr 13.
[9] Uroczystość cechu szewców. “Iskra” 1922, nr 244.
[10]Uroczystość poświęcenia sztandaru Cechu Szewców w Sosnowcu. “Dziennik Zagłębia” 1922, nr 13.
[11]10-lecie cechu szewców w Sosnowcu. “Expres Zagłębia” 1928, nr 36.
[12]Ku czci 110-ej rocznicy śmierci płk. Kilińskiego. “Expres Zagłębia” 1929, nr 34.
[13] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 408.
[14]Uroczystość cechu szewców i cholewkarzy w Sosnowcu. “Expres Zagłębia” 1931, nr 292.
[15] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 408.
[16]Cech szewców w Sosnowcu w 20 rocznicę swego istnienia. “Expres Zagłębia” 1938, nr 40.
[17] Z uroczystości cechu szewców w Sosnowcu. “Expres Zagłębia” 1935, nr 313.
[18] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 402.
[19] Nowe władze Cechu SZEWCÓW I CHOLEWKARZY CHRZEŚCIJAN. “Kurjer Zachodni »Iskra«“ 1937, nr○10.
[20] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 408.
[21]Udział Rzemiosła w subskrybowaniu POP i ofiary FON. “Rzemieślnik Ziemi Kieleckiej” 1939, nr 10.
[22] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 408.
[23] Księga pamiątkowa rzemiosła wydana z okazji 25-lecia Izby Rzemieślniczej w Katowicach, Izba Rzemieślnicza w Katowicach, Katowice 1948, s. 402, 403.
[24]Zarządzenie Wojewody Śląskiego z dnia 27 lutego 1950 r. w sprawie reorganizacji cechów rzemieślniczych. “Śląski Dziennik Wojewódzki” 1950, nr 7 poz. 102.
[25] HISTORIA. http://www.cechpabianice.pl/dzialalnosc.html. Dostęp z dn. 21.10.2021.
Strony: 1 2
