Sosnowiec Pomnik Powstańców – Kolejna pocztówka w galerii

Siedemdziesiąta piąta pocztówka w naszej galerii to Sosnowiec, Pomnik Powstańców. 19 grudnia 1920 roku w Sosnowcu przy ulicy Smutnej na terenie cmentarza dokonano uroczystego odsłonięcia Mauzoleum Braci Ślązaków, czyli tzw. Pomnika Powstańców Górnego Śląska (używano też nazwy Pomnik Powstańców Górnośląskich). Ta niezwykła uroczystość miała miejsce w obecności nie tylko w oficjalnych delegacji wielu instytucji państwowych (Polski sejm reprezentował marszałek Trąmpczyński), ale także wzięło w niej udział (jak podają ówczesne źródła) sto tysięcy ludzi. Znaczną część z nich stanowili Ślązacy, dla których był to kolejny dowód na to, że Zagłębie Dąbrowskie wspiera ich starania o powrót Śląska do Polski oraz podziwia ich bohaterstwo i walkę. Odsłonięcie pomnika było okazją do zamanifestowania patriotyzmu nie tylko przez mieszkańców Sosnowca, ale także przez uczestników powstania. Wcześniej, jeszcze podczas pierwszego powstania śląskiego przy ulicy Smutnej mieścił się Sztab Powstańców, a w pobliskich domostwach znalazło schronienie wielu powstańców, którzy ze względu na niemieckie prześladowania musieli uciekać z terenu Górnego Śląska.

Zbudowane przy Smutnej Mauzoleum Braci Ślązaków miało napis „Poległym Bohaterom Śląska”. Napis ten przetrwał wojnę, mimo iż sam pomnik został zburzony zaraz na początku wojennej zawieruchy pod koniec września 1939 roku. Na gruzach Mauzoleum Braci Ślązaków po wojnie zbudowano kaplicę cmentarną, nad której wejściem możemy do dziś podziwiać napis: „Poległym Bohaterom Śląska”. / Wydana nakładem J.Warecki, Sosnowice.

 

 

Wcześniej do naszej galerii dodaliśmy następujące pocztówki:

 

1 – Sosnowiec, ul.3-go Maja. Widok na domy kolejowe (po lewej stronie) stojące w miejscu, gdzie obecnie znajduje się skwerek wraz z przejściem podziemnym. Po prawej stronie również nieistniejące dziś budynki znajdujące się w miejscu dzisiejszego „Plastra Miodu”. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

 

2 – Sosnowiec, ul. Kolejowa, dziś 3-go Maja. Widok na narożny budynek znajdujący się do dziś w okolicy dzisiejszego Placu Stulecia. Ciekawostką jest fakt, że okno na pierwszym piętrze już wówczas było zamurowane. Obok budynek księgarni i letni ogródek Cukierni Warszawskiej. Niektórych może dziwić bujne drzewa przed dworcem PKP. Kramy handlarzy znajdujące się wzdłuż ulicy zostały wyretuszowane. / Wydana nakładem: W. Percik Sosnowiec.

 

3 – Sosnowiec, Pozdrowienie z Sosnowca. Popularny pomysł tworzenia pocztówek to wypełnianie napisów miniaturowymi obrazkami fragmentów miasta. Prawdopodobnie wszystkie z tych obrazków znalazły się w znacznie większym formacie na innych pocztówkach. / Wydana nakładem: Księgarnia M.Bartnik Sosnowiec – Pogoń.

 

4 – Sosnowiec, kawiarnia „Savoy”. Po prawej stronie widoczny fragment kolumnady Kina Zagłębie. Wspominany z sentymentem przez starszych mieszkańców zespół budynków niestety nie dotrwał do naszych czasów. / Wydana nakładem Hanns Kanngiesser, Litzmannstadt (Łódź).

 

5 – Sosnowiec, Bank Polski. To miejsce, które niewiele się zmieniło od lat 30. Zmieniały się jedynie banki zlokalizowane w tym obiekcie. Przedwojenny Bank Polski w czasie wojny zastąpił Bank Rzeszy. Obecnie w budynku projektu znanego przedwojennego projektanta Mariana Lalewicza mieści się oddział ING Banku. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

 

6 – Sosnowiec, Widok na Hutę Katarzynę. Pocztówka przedstawia Hutę Katarzynę i przede wszystkim hałdę Huty Katarzyny w całej okazałości. Hałda ta przez dziesięciolecia górowała nad Sosnowcem. Powstała z odpadów poprodukcyjnych, w pewnym momencie na jej szczyt został podciągnięta kolejka, którą transportowano odpad. Mieszanka żużlu i popiołu, często miała jeszcze wysoką temperaturę, gdy wysypywano ją na szczycie hałdy. W latach 60. rozpoczęła się rozbiórka hałdy. Materiał z niej odzyskany posłużył m.in. do budowy okolicznych dróg i torowisk oraz do wyrobu materiałów budowlanych. / Wydana nakładem: R.Brandys Strzemieszyce.

 

7 – Sosnowiec, ul. Piłsudskiego. Przedstawiono tu odcinek od dzisiejszej Komendy Miejskiej Policji do okolic przejazdu kolejowego. Kamienice widoczne na pierwszym planie po lewej stronie istnieją do dziś, w głębi widać także nieistniejące dziś budynki (charakterystyczna wieża jednego z nich), które stały w okolicy ulicy Sadowej. Diametralnie zmieniło się za to oblicze prawej strony tej ulicy. Dziś w tym miejscu stoją dziesięciopiętrowe bloki. Ponadto sama ulica Piłsudskiego jest dziś o wiele szersza, po środku wzbogacona dodatkowo linią tramwajową. / Wydana nakładem: Księgarnia J.Dippel Sosnowiec.

 

8 – Sosnowiec, Granica (Maczki) – Pociąg pocztowy. Granica to dzisiejsza dzielnica Sosnowca – Maczki. Od czasu powstania w tej miejscowości dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (w połowie XIX wieku) Granica stała się ważnym ośrodkiem kolejowym. Dworzec spełniał zadania przejścia granicznego pomiędzy Austrią i Rosją. Tym samym stał się też istotnym miejscem dla transportu pocztowego. / Wydana nakładem: T. Lisieckiej, Granica.

 

9 – Sosnowiec, Szkoła powszechną im. Okrzei. Budynek tej szkoły powstał w latach 30. W czasie II wojny światowej w budynku szkoły miało siedzibę Gestapo. Lokalizacja Gestapo nie była przypadkowa ze względu na getto żydowskie, które mieściło się na Środuli. Obecnie w budynku dawnej szkoły powszechnej im. Okrzei mieści się szkoła podstawowa nr 16 im. Mariana Buczka. / Wydana nakładem Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

 

10 – Sosnowiec, Dworzec Północny, czyli dzisiejszy dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia widok na dworzec od strony hali głównej. / Wydana nakładem Braci Altman Sosnowiec.

 

11 – Sosnowiec, Stary kościół. Pocztówka przedstawia widok na kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwany z racji swojego położenia Kościółkiem Kolejowym. Ten charakterystyczny sosnowiecki budynek powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był  ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. Pocztówka pochodzi z czasów, kiedy Sosnowiec nie miał jeszcze praw miejskich. / Wydana nakładem Jermułowicz i Bergman Sosnowiec.

 

12 – Sosnowiec, ul. Modrzejowska. Ulica Modrzejowska od samego początku miała charakter handlowy. Liczne sklepy i punkty usługowe przyciągały mieszkańców nie tylko Sosnowca, ale również okolicznych miejscowości. To tutaj mieściły się najbardziej znane w mieście zakłady fotograficzne, w bramach działały liczne drobne manufaktury. Znajdujące się na Modrzejowskiej kamienice w znacznym procencie należały do ludności pochodzenia żydowskiego. Na pocztówce widocznych jest trzech żołnierzy, których możemy zaobserwować również na innych sosnowieckich kartkach z tego okresu wydanych przez tego samego wydawcę. / Wydana nakładem J. Weckmann, Kattowitz.

 

13 – Sosnowiec, Pomnik Kościuszki. Znajdujący się na dzisiejszym Placu Kościuszki pomnik to już trzecia wersja odsłoniętego w 1917 roku postumentu. Pierwsza wersja przedstawiała orła z opuszczonymi nieco skrzydłami. Kilka lat później orzeł już zrywał się do lotu, ponieważ było to już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. To właśnie tą wersję pomnika można zobaczyć na powyższej pocztówce. Niestety, podobnie jak wiele innych patriotycznych symboli wolności polaków, również pomnik Tadeusza Kościuszki nie przetrwał wojennej zawieruchy. Dopiero w latach osiemdziesiątych odbudowano pomnik, który w niezmienionej formie trwa do dziś. Pod pomnikiem odbywają się corocznie uroczystości z okazji święta 3-go Maja. / Wydana nakładem J. Płazak, Sosnowiec

 

14 – Sosnowiec, Targowisko trzody chlewnej. Miejsce to, zlokalizowane w okolicach dzisiejszego „Supermarketu”, tuż przy linii Niweckiej potocznie nazywano „świńską rampą”. Na pocztówce w tle  po prawej stronie widoczny jest budynek Teatru Zimowego, czyli dzisiejszy Teatr Zagłębia. / Wydana nakładem Księgarnia Michał Kleniec, Sosnowiec

 

15 – Sosnowiec, Granica Las Graniczny. Pocztówka reklamowa przedstawia Władysława Hertza właściciela kantoru wymiany pieniędzy zlokalizowanego na stacji kolejowej w Granicy. Hertza oraz występujące na pocztówce dzieci możemy zobaczyć też na kilku innych widokówkach wydanych przez kantor. / Wydana nakładem: Kantor wymiany pieniędzy Władysława Hertza, Granica.

 

16 – Sosnowiec, Trójkąt Trzech Cesarzy. Miejsce przedstawione na pocztówce przedstawia zbieg dwóch rzek Białej Przemszy i Czarnej Przemszy. Niegdyś był to teren Mysłowic, dziś to południowy kraniec Sosnowca. W czasie zaborów stykały się w tym miejscu wszystkie trzy cesarstwa, przez co ten zakątek stał się bardzo popularny wśród turystów.  Pocztówka ta jest z okresu znacznie późniejszego, bo pochodzi z lat II wojny światowej, gdy miejsce to zaczynało popadać w zapomnienie. / Wydana nakładem: Geyer & Co., Breslau 16

 

17 – Sosnowiec, Niemce Klub. Niemce to dzisiejsze Ostrowy Górnicze, dzielnica Sosnowca. Ten istniejący do dziś budynek zaprojektowali w stylu zakopiańskim architekci z Warszawy Kazimierz Jankowski i Franciszek Lilpop. Oddano go do użytku w 1903 roku. Był miejscem wielu wydarzeń artystycznych, społecznych oraz miejscem okazjonalnych spotkań kierownictw pobliskich zakładów pracy. Okresowo nazywano Klub – Gospodą. Dziś jest własnością osób prywatnych. / Wydana nakładem: R. Brandys Strzemieszyce

 

18 – Sosnowiec, ul.3-go Maja. Widoczne są tu domy kolejowe (po lewej stronie) stojące w miejscu, gdzie obecnie znajduje się skwerek wraz z przejściem podziemnym. Po prawej stronie również nieistniejące dziś budynki znajdujące się w miejscu dzisiejszego „Plastra Miodu”. Ciekawie prezentują się przydomowe ogródki, a może raczej podwórka, ogrodzone płotami. Pocztówka ciekawa pod względem kolorystyki. / Wydana nakładem nieokreślonego na kartce wydawcy

 

19 – Sosnowiec, (Sosnowize) Bahnhofs-Platz. Podobnie jak na początku XX wieku również dziś w  tym miejscu przebiega ulica. W tle widać róg dzisiejszych ulic Modrzejowskiej i 3-go Maja, czyli budynki Hotelu Warszawskiego (kamienica narożna z napisem „Urząd Pracy”) i Cukierni Warszawskiej. Na pocztówce widocznych jest trzech żołnierzy, których możemy zaobserwować również na innych sosnowieckich kartkach z tego okresu wydanych przez tego samego wydawcę. / Wydana nakładem J. Weckmann, Kattowitz.

 

20 – Sosnowiec, ul.Gampera. Pocztówka z lat 30. pokazuje ówczesną ulicę Konrada Gampera, Hutę Katarzynę i przede wszystkim hałdę Huty. Hałda ta przez dziesięciolecia górowała nad Sosnowcem. Powstała z odpadów poprodukcyjnych, w pewnym momencie na jej szczyt został podciągnięta kolejka, którą transportowano odpad. Mieszanka żużlu i popiołu, często miała jeszcze wysoką temperaturę, gdy wysypywano ją na szczycie hałdy. W latach 60. rozpoczęła się rozbiórka hałdy. Materiał z niej odzyskany posłużył m.in. do budowy okolicznych dróg i torowisk oraz do wyrobu materiałów budowlanych. / Wydana nakładem R. Brandys Strzemieszyce

 

21 – Sosnowiec Dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca, widoczną od frontu na tej pocztówce.  / Wydana nakładem J.Dippel, Sosnowiec

 

22 – Sosnowiec, Bank Polski. To miejsce, które niewiele się zmieniło od lat 30. Zmieniały się jedynie banki zlokalizowane w tym obiekcie. Przedwojenny Bank Polski w czasie wojny zastąpił Bank Rzeszy. Obecnie w budynku projektu znanego przedwojennego projektanta Mariana Lalewicza mieści się oddział ING Banku. / Wydana nakładem Salon Malarzy Polskich Kraków.

 

23 – Sosnowiec, Stary kościół. Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwany z racji swojego położenia Kościółkiem Kolejowym. Ten charakterystyczny sosnowiecki budynek powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. / Wydana nakładem W.Percik Sosnowiec.

 

24 – Sosnowiec, Dworzec Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli dzisiejszy dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia dworzec przed wybudowaniem hali. Funkcję hali dworcowej spełniał budynek z zegarem. / Wydana nakładem M.Kleniec Sosnowiec.

 

25 – Sosnowiec, Stacja Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli dzisiejszy dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. / Wydana nakładem księgarni „Wiedza” Wł. Korczak-Hahn, Sosnowiec.

 

26 – Sosnowiec, ul.Modrzejowska. Ulica ta od samego początku miała charakter handlowy. Liczne sklepy i punkty usługowe przyciągały mieszkańców nie tylko Sosnowca, ale również okolicznych miejscowości. To tutaj mieściły się najbardziej znane w mieście zakłady fotograficzne, w bramach działały liczne drobne manufaktury. Znajdujące się na Modrzejowskiej kamienice w znacznym procencie należały do ludności pochodzenia żydowskiego.  / Wydana nakładem Michał Kleniec Sosnowiec.

 

27 – Sosnowiec, Pomnik T. Kościuszki. Znajdujący się na dzisiejszym Placu Kościuszki pomnik to już trzecia wersja odsłoniętego w 1917 roku postumentu. Pierwsza wersja przedstawiała orła z opuszczonymi nieco skrzydłami. Kilka lat później orzeł już zrywał się do lotu, ponieważ było to już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. To właśnie tą wersję pomnika można zobaczyć na powyższej pocztówce. Niestety, podobnie jak wiele innych patriotycznych symboli wolności polaków, również pomnik Tadeusza Kościuszki nie przetrwał wojennej zawieruchy. Dopiero w latach osiemdziesiątych odbudowano pomnik, który w niezmienionej formie trwa do dziś. Pod pomnikiem odbywają się corocznie uroczystości z okazji święta 3-go Maja.  / Wydana nakładem Księgarni J.Dippel Sosnowiec.

 

28 – Sosnowiec, Granica. Granica to dzisiejsza dzielnica Sosnowca – Maczki. Od czasu powstania w tej miejscowości dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (w połowie XIX wieku) Granica stała się ważnym ośrodkiem kolejowym. Dworzec spełniał zadania przejścia granicznego pomiędzy Austrią i Rosją. Tym samym stał się też istotnym miejscem dla transportu pocztowego.  / Wydana nakładem A.Wiltos Granica.

 

29 – Sosnowiec, Główny dworzec kolejowy.  Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia ciekawe ujęcie z widokiem na plac przed dworcem. / Wydana nakładem Księgarni „Wiedza” Sosnowiec.

 

30 – Sosnowiec, Kościół Serca Jezusowego. Pocztówka przedstawia widok na kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwany z racji swojego położenia Kościółkiem Kolejowym. Ten charakterystyczny sosnowiecki budynek powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był  ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. Pocztówka pochodzi z czasów, kiedy Sosnowiec nie miał jeszcze praw miejskich.  / Wydana nakładem Wł. Czechowskiego Sosnowiec.

 

31 – Sosnowiec, Niemce Klub. Ciekawa, rzadko spotykana widokówka. Opisana jako Strzemieszyce, Krs.Bendsburg O./S. Klubhaus In Niemce. Niemce to dzisiejsze Ostrowy Górnicze, dzielnica Sosnowca. Ten istniejący do dziś budynek zaprojektowali w stylu zakopiańskim architekci z Warszawy Kazimierz Jankowski i Franciszek Lilpop. Oddano go do użytku w 1903 roku. Był miejscem wielu wydarzeń artystycznych, społecznych oraz miejscem okazjonalnych spotkań kierownictw pobliskich zakładów pracy. Okresowo nazywano Klub – Gospodą. Dziś jest własnością osób prywatnych. / Wydana nakładem  nieokreślonego na kartce wydawcy.

 

32 – Sosnowiec, Ukłony z Sosnowca. Na początku XX wieku popularny był pomysł tworzenia pocztówek z napisem Pozdrowienia z Sosnowca, Ukłony z Sosnowca. Napisy te zazwyczaj wypełniano miniaturowymi obrazkami fragmentów miasta. W tym przypadku litery tworzące napis wypełniono zdjęciami niewiast w różnym wieku. / Wydana nakładem  nieokreślonego na kartce wydawcy.

 

33 – Sosnowiec, ul. Kolejowa, dziś 3-go Maja. Widok na narożny budynek znajdujący się do dziś w okolicy dzisiejszego Placu Stulecia. Ciekawostką jest fakt, że okno na pierwszym piętrze już wówczas było zamurowane. Obok budynek księgarni i letni ogródek Cukierni Warszawskiej. Niektórych może dziwić bujne drzewa przed dworcem PKP. Na niektórych wydaniach pocztówek z tym widokiem kramy handlarzy znajdujące się wzdłuż ulicy zostały wyretuszowane. Tutaj widzimy je w pełnej „okazałości”. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza”  Sosnowiec.

 

34 – Sosnowiec, Cerkiew prawosławna. Widokówka przedstawia cerkiew pod wezwaniem Św. Mikołaja. Ten przepiękny budynek znajdujący się w centrum Sosnowca nie miał niestety długiego żywota. Wybudowany został w 1905 roku w okolicy skrzyżowania dzisiejszej ulicy 3-go Maja i ulicy Wawel, ze składek wiernych oraz przemysłowców sosnowieckich, m.in. Henryka Dietla. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości cerkiew przekształcono na kościół katolicki. W 1938 roku budynek wyburzono jako symbol niegdysiejszej dominacji rosyjskiego zaborcy. Decyzję podjął Felicjan Sławoj Składkowski, Premier  Rządu RP. Pomimo licznych protestów również ze strony katolickich duchownych budynek zniknął na zawsze z krajobrazu Sosnowca. Prezentowana kartka ukazuje ogrom budynku cerkwi w porównaniu z istniejącym do dziś domami mieszkalnymi widocznymi po prawej stronie zdjęcia. Gdyby cerkiew przetrwała do dziś byłaby największą atrakcją Sosnowca. /  Wydana nakładem nieokreślonego na kartce wydawcy

 

35 – Sosnowiec, ul Modrzejowska . Ulica ta od samego początku miała charakter handlowy. Liczne sklepy i punkty usługowe przyciągały mieszkańców nie tylko Sosnowca, ale również okolicznych miejscowości. To tutaj mieściły się najbardziej znane w mieście zakłady fotograficzne, w bramach działały liczne drobne manufaktury. Znajdujące się na Modrzejowskiej kamienice w znacznym procencie należały do ludności pochodzenia żydowskiego. Na prezentowanej pocztówce widać po prawej stronie nieistniejące dziś Hale Targowe. /  Wydana nakładem Polskiego Towarzystwa Księgarń Kolejowych „Ruch” Sp. akc. Warszawa

 

36 – Sosnowiec, Ogólny widok. Tytuł pocztówki nieco dziwny, ponieważ w rzeczywistości przedstawia ona ciąg budynków przy dzisiejszej ul.3-go Maja. Na pierwszym planie widzimy budynek narożny znajdujący się do dziś w okolicy dzisiejszego Placu Stulecia. Warto zwrócić uwagę na ruch uliczny, a właściwie na bezruch uliczny, który w tym miejscu w dzisiejszych czasach jest nie do pomyślenia. /  Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

 

37 – Sosnowiec Hale Targowe. Ulica Modrzejowska od samego początku miała charakter handlowy. Liczne sklepy i punkty usługowe przyciągały mieszkańców nie tylko Sosnowca, ale również okolicznych miejscowości. To tutaj mieściły się najbardziej znane w mieście zakłady fotograficzne, w bramach działały liczne drobne manufaktury. Znajdujące się na Modrzejowskiej kamienice w znacznym procencie należały do ludności pochodzenia żydowskiego. Na prezentowanej pocztówce widać po prawej stronie nieistniejące dziś Hale Targowe, na wprost dzisiejsza ulica Kościelna. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

 

38 – Sosnowiec, Cerkiew. Widokówka przedstawia cerkiew pod wezwaniem Św. Mikołaja. Ten przepiękny budynek znajdujący się w centrum Sosnowca nie miał niestety długiego żywota. Wybudowany został w 1905 roku w okolicy skrzyżowania dzisiejszej ulicy 3-go Maja i ulicy Wawel, ze składek wiernych oraz przemysłowców sosnowieckich, m.in. Henryka Dietla. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości cerkiew przekształcono na kościół katolicki. W 1938 roku budynek wyburzono jako symbol niegdysiejszej dominacji rosyjskiego zaborcy. Decyzję podjął Felicjan Sławoj Składkowski, Premier  Rządu RP. Pomimo licznych protestów również ze strony katolickich duchownych budynek zniknął na zawsze z krajobrazu Sosnowca. Gdyby cerkiew przetrwała do dziś byłaby największą atrakcją Sosnowca. /  Wydana nakładem: Wydawnictwo R.Brandys w Strzemieszycach.

 

39 – Sosnowiec, Widoki z Sosnowca Wnętrze kościoła kolejowego. Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa często nazywany jest z racji swojego położenia Kościółkiem Kolejowym powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był  ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. Na widokówce możemy oglądać unikatowy widok ołtarza w jego pierwotnej wersji. / Wydana nakładem: Wydawnictwo J.Szlachetka, Sielce p.Sosnowice.

 

40 – Sosnowiec, Szkoła Realna. Budynek znajdujący się przy dzisiejszej ulicy Żeromskiego został ufundowany przed Henryka Dietla niemieckiego przemysłowca mieszkającego w Sosnowcu. Dietel, któremu Sosnowiec w znacznym stopniu zawdzięcza swój rozwój miał na Pogoni swoją fabrykę włókienniczą, która znana była w całej Europie. W jej sąsiedztwie wybudował swój pałac wraz z otaczającym go parkiem oraz kościół ewangelicki. Budynek był bardzo okazały, jak na tamte czasy. Miał okazałe aule i sale wykładowe, co było o tyle istotne, iż wcześniej nauka odbywała się w fabrycznych pomieszczeniach, często surowych i zupełnie do tego nieprzystosowanych. Ponadto budynek szkoły miał wiele ciekawych detali architektonicznych jak freski oraz dobrze zachowaną do dziś sztukaterię. Uroczyste otwarcie budynku Szkoły Realnej miało miejsce w 1898 roku i było wielkim wydarzeniem towarzysko społecznym w rodzącym się mieście. Przybyli na nie przedstawiciele władz zaborców rosyjskich, duchowieństwa, ale również tłumy sosnowiczan. W czasie I wojny światowej w budynku Szkoły Realnej mieściła się niemiecka administracja. Popularna dziś nazwa – Staszic, przypisywana nie tylko szkole, ale również budynkowi, w którym się mieściła, pojawiła się w 1916 roku. Powstała Wyższa Szkoła Realna im. Stanisława Staszica. W czasie II wojny światowej Niemcy w budynku ufundowanym przez Dietla utworzyli swoją własną szkołę techniczną. Po wojnie w tym miejscu zaczęło działać Liceum Ogólnokształcące im. Staszica. W 1970 roku w budynku dawnej Szkoły Realnej zagościł Uniwersytet Śląski, konkretnie Wydział Techniki./ Wydana nakładem: Michał Kleniec Sosnowiec.

 

41 – Sosnowiec, Stacja Drogi Żelaznej Warszawsko Wiedeńskiej, czyli dzisiejszy dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia dworzec przed wybudowaniem hali. Funkcję hali dworcowej spełniał budynek z zegarem. Niezwykle ciekawie prezentuje się plac przed dworcem porośnięty całkiem sporych rozmiarów drzewami. / Wydana nakładem M.Kleniec Sosnowiec.

 

42 – Sosnowiec, Gmach Kina „Zagłębie”. Fragment nieistniejącego dziś kompleksu usługowo-handlowo-rozrywkowego przy ul. 3 Maja. Budynek Kina Zagłębie miał bardzo charakterystyczną kolumnadę. Obok na pierwszym planie wejście do restauracji „Savoy”.  Wspominany z sentymentem przez starszych mieszkańców zespół budynków niestety nie dotrwał do naszych czasów. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza”  Sosnowiec.

 

43 – Sosnowiec, Grota przy kościółku. Pocztówka przedstawia widok na grotę obok kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wewnątrz groty znajduje się figurka Matki Boskiej wykonana z żelaza i sprowadzona z Lourdes w 1904 roku. Sama grota jest znacznie starsza, odbywały się w jej pobliżu uroczystości religijne jeszcze przed powstaniem kościoła. Budynek kościoła, zwanego kolejowym powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był  ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. / Wydana nakładem: Michał Kleniec, Sosnowiec.

 

44 – Sosnowiec, Szkoła Realna. Budynek znajdujący się przy dzisiejszej ulicy Żeromskiego został ufundowany przed Henryka Dietla niemieckiego przemysłowca mieszkającego w Sosnowcu. Dietel, któremu Sosnowiec w znacznym stopniu zawdzięcza swój rozwój miał na Pogoni swoją fabrykę włókienniczą, która znana była w całej Europie. W jej sąsiedztwie wybudował swój pałac wraz z otaczającym go parkiem oraz kościół ewangelicki. Budynek był bardzo okazały, jak na tamte czasy. Miał okazałe aule i sale wykładowe, co było o tyle istotne, iż wcześniej nauka odbywała się w fabrycznych pomieszczeniach, często surowych i zupełnie do tego nieprzystosowanych. Ponadto budynek szkoły miał wiele ciekawych detali architektonicznych jak freski oraz dobrze zachowaną do dziś sztukaterię. Uroczyste otwarcie budynku Szkoły Realnej miało miejsce w 1898 roku i było wielkim wydarzeniem towarzysko społecznym w rodzącym się mieście. Przybyli na nie przedstawiciele władz zaborców rosyjskich, duchowieństwa, ale również tłumy sosnowiczan. W czasie I wojny światowej w budynku Szkoły Realnej mieściła się niemiecka administracja. Popularna dziś nazwa – Staszic, przypisywana nie tylko szkole, ale również budynkowi, w którym się mieściła, pojawiła się w 1916 roku. Powstała Wyższa Szkoła Realna im. Stanisława Staszica. W czasie II wojny światowej Niemcy w budynku ufundowanym przez Dietla utworzyli swoją własną szkołę techniczną. Po wojnie w tym miejscu zaczęło działać Liceum Ogólnokształcące im. Staszica. W 1970 roku w budynku dawnej Szkoły Realnej zagościł Uniwersytet Śląski, konkretnie Wydział Techniki. / Wydana nakładem: W.Czechowskiego, Sosnowiec.

 

45 – Sosnowiec, Dom Udziałowy. Po prawej stronie widoczny fragment nieistniejącego dziś kompleksu usługowo-handlowo-rozrywkowego przy ul. 3 Maja. Na pierwszym planie widoczny tzw. Dom Czterech Kupców. W środkowej części widać budynek Kina Zagłębie, który miał bardzo charakterystyczną kolumnadę. Obok na drugim planie wejście do restauracji „Savoy”. Wspominany z sentymentem przez starszych mieszkańców zespół budynków niestety nie dotrwał do naszych czasów. Po lewej stronie pocztówki widoczne fragmenty istniejącej do dziś zabudowy, m.in. siedziba Zakładu Fotograficznego Braci Altman, wydawców tej pocztówki. / Wydana nakładem: Braci Altman, Sosnowiec.

 

46 – Sosnowiec, Dworzec W.W.D.Ż. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia dworzec przed wybudowaniem hali. Funkcję hali dworcowej spełniał budynek z zegarem. / Wydana nakładem: Jermułowicz i Bergman, Sosnowiec.

 

47 – Sosnowiec, Państwowe Gimnazjum im. Staszica. Budynek znajdujący się przy dzisiejszej ulicy Żeromskiego został ufundowany przed Henryka Dietla niemieckiego przemysłowca mieszkającego w Sosnowcu. Dietel, któremu Sosnowiec w znacznym stopniu zawdzięcza swój rozwój miał na Pogoni swoją fabrykę włókienniczą, która znana była w całej Europie. W jej sąsiedztwie wybudował swój pałac wraz z otaczającym go parkiem oraz kościół ewangelicki. Budynek był bardzo okazały, jak na tamte czasy. Miał okazałe aule i sale wykładowe, co było o tyle istotne, iż wcześniej nauka odbywała się w fabrycznych pomieszczeniach, często surowych i zupełnie do tego nieprzystosowanych. Ponadto budynek szkoły miał wiele ciekawych detali architektonicznych jak freski oraz dobrze zachowaną do dziś sztukaterię. Uroczyste otwarcie budynku Szkoły Realnej miało miejsce w 1898 roku i było wielkim wydarzeniem towarzysko społecznym w rodzącym się mieście. Przybyli na nie przedstawiciele władz zaborców rosyjskich, duchowieństwa, ale również tłumy sosnowiczan. W czasie I wojny światowej w budynku Szkoły Realnej mieściła się niemiecka administracja. Popularna dziś nazwa – Staszic, przypisywana nie tylko szkole, ale również budynkowi, w którym się mieściła, pojawiła się w 1916 roku. Powstała Wyższa Szkoła Realna im. Stanisława Staszica. W czasie II wojny światowej Niemcy w budynku ufundowanym przez Dietla utworzyli swoją własną szkołę techniczną. Po wojnie w tym miejscu zaczęło działać Liceum Ogólnokształcące im. Staszica. W 1970 roku w budynku dawnej Szkoły Realnej zagościł Uniwersytet Śląski, konkretnie Wydział Techniki. Ciekawostką są słabo widoczne na pierwszy rzut oka postacie uczniów stojące w otwartych oknach. / Wydana nakładem: Wł. Czechowskiego, Sosnowiec.

 

48 – Sosnowiec, Pomnik Powstańców. 19 grudnia 1920 roku w Sosnowcu przy ulicy Smutnej na terenie cmentarza dokonano uroczystego odsłonięcia Mauzoleum Braci Ślązaków, czyli tzw. Pomnika Powstańców Górnego Śląska (używano też nazwy Pomnik Powstańców Górnośląskich). Ta niezwykła uroczystość miała miejsce w obecności nie tylko w oficjalnych delegacji wielu instytucji państwowych (Polski sejm reprezentował marszałek Trąmpczyński), ale także wzięło w niej udział (jak podają ówczesne źródła) sto tysięcy ludzi. Znaczną część z nich stanowili Ślązacy, dla których był to kolejny dowód na to, że Zagłębie Dąbrowskie wspiera ich starania o powrót Śląska do Polski oraz podziwia ich bohaterstwo i walkę. Odsłonięcie pomnika było okazją do zamanifestowania patriotyzmu nie tylko przez mieszkańców Sosnowca, ale także przez uczestników powstania. Wcześniej, jeszcze podczas pierwszego powstania śląskiego przy ulicy Smutnej mieścił się Sztab Powstańców, a w pobliskich domostwach znalazło schronienie wielu powstańców, którzy ze względu na niemieckie prześladowania musieli uciekać z terenu Górnego Śląska.

Zbudowane przy Smutnej Mauzoleum Braci Ślązaków miało napis „Poległym Bohaterom Śląska”. Napis ten przetrwał wojnę, mimo iż sam pomnik został zburzony zaraz na początku wojennej zawieruchy pod koniec września 1939 roku. Na gruzach Mauzoleum Braci Ślązaków po wojnie zbudowano kaplicę cmentarną, nad której wejściem możemy do dziś podziwiać napis: „Poległym Bohaterom Śląska”. / Wydana nakładem: Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych RUCH S.A.

 

49 – Sosnowiec, Kościółek kolejowy. Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa często nazywany jest z racji swojego położenia Kościółkiem Kolejowym powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był  ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. / Wydana nakładem: R.Brandys, Strzemieszyce

 

50 – Sosnowiec, Pomnik Tadeusza Kościuszki. Znajdujący się na dzisiejszym Placu Kościuszki pomnik to już trzecia wersja odsłoniętego w 1917 roku postumentu. Pierwsza wersja przedstawiała orła z opuszczonymi nieco skrzydłami. Kilka lat później orzeł już zrywał się do lotu, ponieważ było to już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. To właśnie tą wersję pomnika można zobaczyć na powyższej pocztówce. Niestety, podobnie jak wiele innych patriotycznych symboli wolności polaków, również pomnik Tadeusza Kościuszki nie przetrwał wojennej zawieruchy. Dopiero w latach osiemdziesiątych odbudowano pomnik, który w niezmienionej formie trwa do dziś. Pod pomnikiem odbywają się corocznie uroczystości z okazji święta 3-go Maja. / Wydana nakładem: Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych Ruch S.A.

 

51 – Sosnowiec, ul.Małachowskiego. Okolice Banku Polskiego to miejsce, które niewiele się zmieniło od lat 30. Zmieniały się jedynie banki zlokalizowane w tym obiekcie. Przedwojenny Bank Polski w czasie wojny zastąpił Bank Rzeszy. Obecnie w budynku projektu znanego przedwojennego projektanta Mariana Lalewicza mieści się oddział ING Banku. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

 

52 – Sosnowiec, Gimnazjum im. Staszica. Budynek znajdujący się przy dzisiejszej ulicy Żeromskiego został ufundowany przed Henryka Dietla niemieckiego przemysłowca mieszkającego w Sosnowcu. Dietel, któremu Sosnowiec w znacznym stopniu zawdzięcza swój rozwój miał na Pogoni swoją fabrykę włókienniczą, która znana była w całej Europie. W jej sąsiedztwie wybudował swój pałac wraz z otaczającym go parkiem oraz kościół ewangelicki. Budynek był bardzo okazały, jak na tamte czasy. Miał okazałe aule i sale wykładowe, co było o tyle istotne, iż wcześniej nauka odbywała się w fabrycznych pomieszczeniach, często surowych i zupełnie do tego nieprzystosowanych. Ponadto budynek szkoły miał wiele ciekawych detali architektonicznych jak freski oraz dobrze zachowaną do dziś sztukaterię. Uroczyste otwarcie budynku Szkoły Realnej miało miejsce w 1898 roku i było wielkim wydarzeniem towarzysko społecznym w rodzącym się mieście. Przybyli na nie przedstawiciele władz zaborców rosyjskich, duchowieństwa, ale również tłumy sosnowiczan. W czasie I wojny światowej w budynku Szkoły Realnej mieściła się niemiecka administracja. Popularna dziś nazwa – Staszic, przypisywana nie tylko szkole, ale również budynkowi, w którym się mieściła, pojawiła się w 1916 roku. Powstała Wyższa Szkoła Realna im. Stanisława Staszica. W czasie II wojny światowej Niemcy w budynku ufundowanym przez Dietla utworzyli swoją własną szkołę techniczną. Po wojnie w tym miejscu zaczęło działać Liceum Ogólnokształcące im. Staszica. W 1970 roku w budynku dawnej Szkoły Realnej zagościł Uniwersytet Śląski, konkretnie Wydział Techniki. / Wydana nakładem: Księgarnia „Wiedza” Sosnowiec.

 

53 – Sosnowiec, ulica Warszawska. Kształt tej ulicy wyznaczyły tory kolejowe, które niegdyś biegły od torów Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej odchodzących pomiędzy dzisiejszym „ślimakiem” a dworcem głównym w kierunku Niwki. Odnoga ta służyła przede wszystkim do transportu towarów masowych, a w szczególności węgla kamiennego z kopalń w południowej części Sosnowca. Na wysokości ulicy Modrzejowskiej znajdował się przejazd kolejowy ze szlabanem. Ulica Warszawska to jeden z najstarszych sosnowieckich traktów, a jej zabudowania to charakterystyczny element architektury miasta. Przy tej ulicy znajdowało się wiele znanych sklepów, hoteli, restauracji, czy punktów usługowych. Jedną z najciekawszych firm zlokalizowanych  przy ulicy Warszawskiej była drukarnia Jermułowicza i Bergmana, wydawca chyba najpiękniejszych sosnowieckich widokówek na przełomie XIX i XX wieku. Kiedy pod koniec XIX wieku uruchomiono kolej w kierunku Iwanogrodu (Dęblina), wówczas tory biegnące ulicą Warszawską zaczęły tracić na znaczeniu, aż w końcu odnoga została zlikwidowana. Dziś ciężko sobie wyobrazić przejeżdżający tamtędy pociąg napędzany lokomotywą spalinową. / Wydana nakładem: R.Brandys Strzemieszyce.

 

54 – Sosnowiec (Sosnowitz), Dworzec Główny (Hauptbahnhof). Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka pochodzi z lat II wojny światowej. / Wydana nakładem: Oskar Schutz, Bahnhofsbuchhandel, Sosnowitz

 

55 – Sosnowiec, Powszechna Szkoła Żeńska im. St. Okrzei. Budynek tej szkoły powstał w latach 30. W czasie II wojny światowej w budynku szkoły miało siedzibę Gestapo. Lokalizacja Gestapo nie była przypadkowa ze względu na getto żydowskie, które mieściło się na Środuli. Obecnie w budynku dawnej szkoły powszechnej im. Okrzei mieści się szkoła podstawowa nr 16 im. Mariana Buczka / Wydana nakładem: J.Płazak, Sosnowiec

 

56 – Sosnowiec, ul. 3-go Maja. Fragment nieistniejącego dziś kompleksu usługowo-handlowo-rozrywkowego przy ul. 3 Maja tym razem z ujęcia zrobionego z prawej strony. W centralnym miejscu fotografii budynek Kina Zagłębie, z widocznym szyldem. Gmach ten miał bardzo charakterystyczną kolumnadę. Obok na dalszym planie wejście do restauracji „Savoy”. Widoczne tory tramwajowe oraz dosyć pokaźny ruch uliczny. Wspominany z sentymentem przez starszych mieszkańców zespół budynków niestety nie dotrwał do naszych czasów. / Wydana nakładem: Z.Chomętowska.

 

57 – Sosnowiec, Widok z Sosnowca, Grota przy kościele kolejowym. Pocztówka przedstawia widok na grotę obok kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wewnątrz groty znajduje się figurka Matki Boskiej wykonana z żelaza i sprowadzona z Lourdes w 1904 roku. Sama grota jest znacznie starsza, odbywały się w jej pobliżu uroczystości religijne jeszcze przed powstaniem kościoła. Budynek kościoła, zwanego kolejowym powstał w 1862 roku z datków kolejarzy i mieszkańców Sosnowca. Pierwszym rektorem kościoła był  ksiądz Dominik Roch Milbert, który do historii Sosnowca przeszedł jako budowniczy tzw. nowego kościoła, czyli dzisiejszej Bazyliki Katedralnej. Innym słynnym rektorem był ksiądz kanonik Franciszek Raczyński, barwna postać przedwojennego Sosnowca. Kanonik Raczyński działał w organizacjach charytatywnych, w czasie drugiej wojny światowej po wygłoszeniu patriotycznego kazania został brutalnie przesłuchany przez gestapo, w wyniku czego po niedługim czasie zmarł. / Wydana nakładem: J. Szlachetka, Sielce Sosnowice.

 

58 –  Sosnowiec (Sosnowitz), Dworzec Główny (Hauptbahnhof). Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na pocztówce z okresu okupacji niemieckiej przedstawiono najstarszy fragment dworca, przed którym w latach przedwojennych zlokalizowany był Grób Nieznanego Żołnierza. / Wydana nakładem: Gerhard Śpiewak, Kattowitz O-S.

 

59 – Sosnowiec, Nowy Pałac Schoena. Pałac ten jest jednym z najciekawszych budynków zlokalizowanych na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Charakterystyczna neogotycka wieża budzi zainteresowanie przechodniów. Obiekt powstał nad Przemszą, we śródmieściu w okolicy Kuźnicy. Zbudowano go na polecenie Oskara Schoena. Prace budowlane ukończono w 1903 roku. W okolicy pałacu urządzono stylizowany park wraz ze zbiornikiem wodnym. Obecnie po parku zostało niewiele śladów. Wewnątrz pałacu ogromne wrażenie robi sala balowa, monumentalna klatka schodowa oraz widok z wieży na okolicę. Nowy Pałac Schoena ma swoją piękną kartę w historii Polski. Podczas I powstania śląskiego znajdował się tutaj punkt dowodzenia. W roku 1923 Nowy Pałac Schoena stał się siedzibą sądu i nadal sprawuje tę funkcję. Za kilka lat planowane jest jednak opuszczenie pałacu przez sąd, jest to jednak uzależnione od adaptacji innego budynku do którego sąd miałby się przenieść. Podczas drugiej wojny światowej w budynku pałacu mieścił się Deutsches Haus. Sam pomysłodawca budowy pałacu niestety źle skończył – został zastrzelony prze bojówki robotnicze podczas rewolucji 1905. / Wydana nakładem nieokreślonego na kartce wydawcy.

 

60 – Sosnowiec, Cerkiew (Schismatische Kirche). Widokówka przedstawia cerkiew pod wezwaniem Św. Mikołaja widzianą od strony Przemszy. Ten przepiękny budynek znajdujący się w centrum Sosnowca nie miał niestety długiego żywota. Wybudowany został w 1905 roku w okolicy skrzyżowania dzisiejszej ulicy 3-go Maja i ulicy Wawel, ze składek wiernych oraz przemysłowców sosnowieckich, m.in. Henryka Dietla. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości cerkiew przekształcono na kościół katolicki. W 1938 roku budynek wyburzono jako symbol niegdysiejszej dominacji rosyjskiego zaborcy. Decyzję podjął Felicjan Sławoj Składkowski, Premier  Rządu RP. Pomimo licznych protestów również ze strony katolickich duchownych budynek zniknął na zawsze z krajobrazu Sosnowca. Gdyby cerkiew przetrwała do dziś byłaby największą atrakcją Sosnowca. / Wydana nakładem: Cremers, Dortmund.

 

61 – Sosnowiec, Nowy Kościół. Mianem Nowego Kościoła określano na przełomie XIX i XX wieku dzisiejszą Katedrę p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Budynek ten powstał w latach 1893-1899, a jego projektantem był architekt Karol Kozłowski. Wnętrze katedry przyozdobiły malowidła Włodzimierza Tetmajera i Henryka Uziembło. Kilka lat później, w okolicy katedry wzniesiono budynek plebani. Wiele elementów wyposażenia wnętrza zostało ufundowanych przez ówczesne zakłady pracy oraz przez osoby prywatne. Przykładem tego jest ołtarz główny wybudowany ze składek robotników Walcowni Milowickiej. Za budowniczego dzisiejszej katedry uważa się księdza Dominika Rocha Milberta, późniejszego wieloletniego proboszcza. W 1967 roku w sosnowieckim kościele miały miejsce uroczystości milenijne w których udział wziął Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II, a wówczas Metropolita Krakowski. Wtedy to niby przypadkiem okolice katedry stały się parkingiem dla wielu państwowych ciężarówek, a na bramie wejściowej na teren katedry zawisnął gruby górniczy łańcuch z ogromną kłódką. Próby zakłócenia uroczystości przez władze komunistyczne nie powiodły się i uroczystości milenijne odbyły się zgodnie z planem, a pamiętny łańcuch można oglądać dziś w katedrze. W roku 1999 sosnowiecka katedra podniesiona została do rangi bazyliki mniejszej. Na placu obok kościoła znajduje się mogiła pierwszego biskupa diecezji sosnowieckiej Adama Śmigielskiego. Prezentowana pocztówka pochodzi z początku XX wieku. / Wydana nakładem nieokreślonego na kartce wydawcy.

 

62 – Sosnowiec, Nowy Pałac Schoena. Pałac ten jest jednym z najciekawszych budynków zlokalizowanych na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Charakterystyczna neogotycka wieża budzi zainteresowanie przechodniów. Obiekt powstał nad Przemszą, we śródmieściu w okolicy Kuźnicy. Zbudowano go na polecenie Oskara Schoena. Prace budowlane ukończono w 1903 roku. W okolicy pałacu urządzono stylizowany park wraz ze zbiornikiem wodnym. Obecnie po parku zostało niewiele śladów. Wewnątrz pałacu ogromne wrażenie robi sala balowa, monumentalna klatka schodowa oraz widok z wieży na okolicę. Nowy Pałac Schoena ma swoją piękną kartę w historii Polski. Podczas I powstania śląskiego znajdował się tutaj punkt dowodzenia. W roku 1923 Nowy Pałac Schoena stał się siedzibą sądu i nadal sprawuje tę funkcję. Za kilka lat planowane jest jednak opuszczenie pałacu przez sąd, jest to jednak uzależnione od adaptacji innego budynku do którego sąd miałby się przenieść. Podczas drugiej wojny światowej w budynku pałacu mieścił się Deutsches Haus. Sam pomysłodawca budowy pałacu niestety źle skończył – został zastrzelony prze bojówki robotnicze podczas rewolucji 1905. / Wydana nakładem: Michał Kleniec, Sosnowiec.

 

63 – Sosnowiec, Wnętrze Kościoła. Pocztówka przedstawia wnętrze Katedry p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Budynek ten powstał w latach 1893-1899, a jego projektantem był architekt Karol Kozłowski. Wnętrze katedry przyozdobiły malowidła Włodzimierza Tetmajera i Henryka Uziembło. Kilka lat później, w okolicy katedry wzniesiono budynek plebani. Wiele elementów wyposażenia wnętrza zostało ufundowanych przez ówczesne zakłady pracy oraz przez osoby prywatne. Przykładem tego jest ołtarz główny wybudowany ze składek robotników Walcowni Milowickiej. Za budowniczego dzisiejszej katedry uważa się księdza Dominika Rocha Milberta, późniejszego wieloletniego proboszcza. W 1967 roku w sosnowieckim kościele miały miejsce uroczystości milenijne w których udział wziął Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II, a wówczas Metropolita Krakowski. Wtedy to niby przypadkiem okolice katedry stały się parkingiem dla wielu państwowych ciężarówek, a na bramie wejściowej na teren katedry zawisnął gruby górniczy łańcuch z ogromną kłódką. Próby zakłócenia uroczystości przez władze komunistyczne nie powiodły się i uroczystości milenijne odbyły się zgodnie z planem, a pamiętny łańcuch można oglądać dziś w katedrze. W roku 1999 sosnowiecka katedra podniesiona została do rangi bazyliki mniejszej. Na placu obok kościoła znajduje się mogiła pierwszego biskupa diecezji sosnowieckiej Adama Śmigielskiego. Prezentowana pocztówka pochodzi z początku XX wieku. / Wydana nakładem: Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych „Ruch” S.A..

 

64 – Widok z Sosnowca – Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli dzisiejszy dworzec główny. Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej od początku swojego istnienia był centralnym budynkiem miasta. Budynek ten w pierwotnej wersji oddano do eksploatacji w roku 1859. W związku z położeniem przygranicznym Sosnowiec był bardzo ważnym ośrodkiem kolejowym, zarówno dla transportu osobowego, jak i (a może przede wszystkim) dla transportu towarowego. Na początku XX wieku wybudowana została dzisiejszą halę główną dworca. Pocztówka przedstawia dworzec przed wybudowaniem hali. Funkcję hali dworcowej spełniał budynek z zegarem. Niezwykle ciekawie prezentuje się plac przed dworcem porośnięty całkiem sporych rozmiarów drzewami. / Wydana nakładem: J.Szlachetka, Sielce p.Sosnowice.

 

65 – Sosnowiec, Wnętrze Kościoła. Pocztówka przedstawia wnętrze Katedry p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Budynek ten powstał w latach 1893-1899, a jego projektantem był architekt Karol Kozłowski. Wnętrze katedry przyozdobiły malowidła Włodzimierza Tetmajera i Henryka Uziembło. Kilka lat później, w okolicy katedry wzniesiono budynek plebani. Wiele elementów wyposażenia wnętrza zostało ufundowanych przez ówczesne zakłady pracy oraz przez osoby prywatne. Przykładem tego jest ołtarz główny wybudowany ze składek robotników Walcowni Milowickiej. Za budowniczego dzisiejszej katedry uważa się księdza Dominika Rocha Milberta, późniejszego wieloletniego proboszcza. W 1967 roku w sosnowieckim kościele miały miejsce uroczystości milenijne w których udział wziął Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II, a wówczas Metropolita Krakowski. Wtedy to niby przypadkiem okolice katedry stały się parkingiem dla wielu państwowych ciężarówek, a na bramie wejściowej na teren katedry zawisnął gruby górniczy łańcuch z ogromną kłódką. Próby zakłócenia uroczystości przez władze komunistyczne nie powiodły się i uroczystości milenijne odbyły się zgodnie z planem, a pamiętny łańcuch można oglądać dziś w katedrze. W roku 1999 sosnowiecka katedra podniesiona została do rangi bazyliki mniejszej. Na placu obok kościoła znajduje się mogiła pierwszego biskupa diecezji sosnowieckiej Adama Śmigielskiego. Prezentowana pocztówka pochodzi z początku XX wieku. / Wydana nakładem: Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych „Ruch” S.A..

 

66 – Sosnowiec, Pomnik Kościuszki. Znajdujący się na dzisiejszym Placu Kościuszki pomnik to już trzecia wersja odsłoniętego w 1917 roku postumentu. Pierwsza wersja przedstawiała orła z opuszczonymi nieco skrzydłami. Kilka lat później orzeł już zrywał się do lotu, ponieważ było to już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. To właśnie tą wersję pomnika można zobaczyć na powyższej pocztówce. Niestety, podobnie jak wiele innych patriotycznych symboli wolności polaków, również pomnik Tadeusza Kościuszki nie przetrwał wojennej zawieruchy. Dopiero w latach osiemdziesiątych odbudowano pomnik, który w niezmienionej formie trwa do dziś. Pod pomnikiem odbywają się corocznie uroczystości z okazji święta 3-go Maja. / Wydana nakładem: Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych Ruch S.A.

 

67 – Sosnowiec, Sąd Okręgowy. Budynek ten zwany był na początku XX wieku Nowym Pałacem Schoena. Pałac ten jest jednym z najciekawszych budynków zlokalizowanych na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Charakterystyczna neogotycka wieża budzi zainteresowanie przechodniów. Obiekt powstał nad Przemszą, we śródmieściu w okolicy Kuźnicy. Zbudowano go na polecenie Oskara Schoena. Prace budowlane ukończono w 1903 roku. W okolicy pałacu urządzono stylizowany park wraz ze zbiornikiem wodnym. Obecnie po parku zostało niewiele śladów. Wewnątrz pałacu ogromne wrażenie robi sala balowa, monumentalna klatka schodowa oraz widok z wieży na okolicę. Nowy Pałac Schoena ma swoją piękną kartę w historii Polski. Podczas I powstania śląskiego znajdował się tutaj punkt dowodzenia. W roku 1923 Nowy Pałac Schoena stał się siedzibą sądu i nadal sprawuje tę funkcję. Za kilka lat planowane jest jednak opuszczenie pałacu przez sąd, jest to jednak uzależnione od adaptacji innego budynku do którego sąd miałby się przenieść. Podczas drugiej wojny światowej w budynku pałacu mieścił się Deutsches Haus. Sam pomysłodawca budowy pałacu niestety źle skończył – został zastrzelony prze bojówki robotnicze podczas rewolucji 1905. / Wydana nakładem: Fot. Art. Bracia Altman w Sosnowcu.

 

68 –  Sosnowiec Granica, Peron stacyjny. Granica to dzisiejsza dzielnica Sosnowca – Maczki. Od czasu powstania w tej miejscowości dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (w połowie XIX wieku) Granica stała się ważnym ośrodkiem kolejowym. Dworzec spełniał zadania przejścia granicznego pomiędzy Austrią i Rosją. Tym samym stał się też istotnym miejscem dla transportu pocztowego. Pocztówka przedstawia peron w latach jego świetności, dziś przez stację w Maczkach rzadko przejeżdżają pociągi, jeszcze rzadziej się tam zatrzymują. / Wydana nakładem: T.Lisieckiej w Granicy.

 

69 – Widok z Sosnowca Hotel “Victoria”. Budynek w którym się mieścił Hotel “Victoria” powstał około 1880 roku, przez co należał do najstarszych w centrum miasta. Z początku funkcjonował tu należący do Ludwika Mauve Hotel “Poznański”. Charakterystyczna narożna sylwetka sprawiła, że należał on do najchętniej fotografowanych obiektów w Sosnowcu. Nie bez znaczenia była też jego lokalizacja, tuż na przeciw dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli dzisiejszego dworca głównego. Hotel “Victoria” słynął z wygodnych pokojów oraz wspaniałej restauracji, która była miejsce spotkań elit biznesowych i intelektualnych początków dwudziestego wieku. Niektóre opracowania mówią, że “Victoria” stała się “Victorią” dopiero w drugim dziesięcioleciu XX wieku, prezentowana dziś pocztówka jest jednym w wielu dowodów, że nazwa ta funkcjonowała już na pewno przed 1901 rokiem. Budynek, w którym działał przez lata Hotel “Victoria” po II wojnie światowej został odebrany właścicielom i urządzono w nim m.in. księgarnię “Dom Książki”. Obiekt został wyburzony pod koniec lat 60 w związku z modernizacją dzisiejszej ulicy 3 Maja. / Wydana nakładem: J. Szlachetka, Sielce.

 

70 – Sosnowiec Kościół. Pocztówka przedstawia Katedrę p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Budynek ten powstał w latach 1893-1899, a jego projektantem był architekt Karol Kozłowski. Wnętrze katedry przyozdobiły malowidła Włodzimierza Tetmajera i Henryka Uziembło. Kilka lat później, w okolicy katedry wzniesiono budynek plebani. Wiele elementów wyposażenia wnętrza zostało ufundowanych przez ówczesne zakłady pracy oraz przez osoby prywatne. Przykładem tego jest ołtarz główny wybudowany ze składek robotników Walcowni Milowickiej. Za budowniczego dzisiejszej katedry uważa się księdza Dominika Rocha Milberta, późniejszego wieloletniego proboszcza. W 1967 roku w sosnowieckim kościele miały miejsce uroczystości milenijne w których udział wziął Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II, a wówczas Metropolita Krakowski. Wtedy to niby przypadkiem okolice katedry stały się parkingiem dla wielu państwowych ciężarówek, a na bramie wejściowej na teren katedry zawisnął gruby górniczy łańcuch z ogromną kłódką. Próby zakłócenia uroczystości przez władze komunistyczne nie powiodły się i uroczystości milenijne odbyły się zgodnie z planem, a pamiętny łańcuch można oglądać dziś w katedrze. W roku 1999 sosnowiecka katedra podniesiona została do rangi bazyliki mniejszej. Na placu obok kościoła znajduje się mogiła pierwszego biskupa diecezji sosnowieckiej Adama Śmigielskiego. Prezentowana pocztówka pochodzi z początku XX wieku. Pocztówka ma też niemieckojęzyczny opis: „Sosnowice Kath. Kirche”. / Wydana nakładem: J.W.K.

 

71 – Sosnowiec Hotel „Victoria”. Budynek w którym się mieścił Hotel “Victoria” powstał około 1880 roku, przez co należał do najstarszych w centrum miasta. Z początku funkcjonował tu należący do Ludwika Mauve Hotel “Poznański”. Charakterystyczna narożna sylwetka sprawiła, że należał on do najchętniej fotografowanych obiektów w Sosnowcu. Nie bez znaczenia była też jego lokalizacja, tuż na przeciw dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli dzisiejszego dworca głównego. Hotel “Victoria” słynął z wygodnych pokojów oraz wspaniałej restauracji, która była miejsce spotkań elit biznesowych i intelektualnych początków dwudziestego wieku. Niektóre opracowania mówią, że “Victoria” stała się “Victorią” dopiero w drugim dziesięcioleciu XX wieku, nasza redakcja posiada w zbiorach widokówki potwierdzające, że nazwa „Victoria” funkcjonowała już na pewno przed 1901 rokiem. Budynek, w którym działał przez lata Hotel “Victoria” po II wojnie światowej został odebrany właścicielom i urządzono w nim m.in. księgarnię “Dom Książki”. Obiekt został wyburzony pod koniec lat 60. w związku z modernizacją dzisiejszej ulicy 3 Maja. / Wydana nakładem nieokreślonego na pocztówce wydawcy

 

72 – Sosnowiec, Gimnazjum im. Staszica. Budynek znajdujący się przy dzisiejszej ulicy Żeromskiego został ufundowany przed Henryka Dietla niemieckiego przemysłowca mieszkającego w Sosnowcu. Dietel, któremu Sosnowiec w znacznym stopniu zawdzięcza swój rozwój miał na Pogoni swoją fabrykę włókienniczą, która znana była w całej Europie. W jej sąsiedztwie wybudował swój pałac wraz z otaczającym go parkiem oraz kościół ewangelicki. Budynek był bardzo okazały, jak na tamte czasy. Miał okazałe aule i sale wykładowe, co było o tyle istotne, iż wcześniej nauka odbywała się w fabrycznych pomieszczeniach, często surowych i zupełnie do tego nieprzystosowanych. Ponadto budynek szkoły miał wiele ciekawych detali architektonicznych jak freski oraz dobrze zachowaną do dziś sztukaterię. Uroczyste otwarcie budynku Szkoły Realnej miało miejsce w 1898 roku i było wielkim wydarzeniem towarzysko społecznym w rodzącym się mieście. Przybyli na nie przedstawiciele władz zaborców rosyjskich, duchowieństwa, ale również tłumy sosnowiczan. W czasie I wojny światowej w budynku Szkoły Realnej mieściła się niemiecka administracja. Popularna dziś nazwa – Staszic, przypisywana nie tylko szkole, ale również budynkowi, w którym się mieściła, pojawiła się w 1916 roku. Powstała Wyższa Szkoła Realna im. Stanisława Staszica. W czasie II wojny światowej Niemcy w budynku ufundowanym przez Dietla utworzyli swoją własną szkołę techniczną. Po wojnie w tym miejscu zaczęło działać Liceum Ogólnokształcące im. Staszica. W 1970 roku w budynku dawnej Szkoły Realnej zagościł Wydział Techniki Uniwersytetu Śląskiego. / Wydana nakładem: Polskiego Towarzystwa Księgarń Kolejowych Ruch Sp. Akc. w Warszawie.

 

73 – Widok z Sosnowca, Ulica Modrzejowska. Ulica ta od samego początku miała charakter handlowy. Liczne sklepy i punkty usługowe przyciągały mieszkańców nie tylko Sosnowca, ale również okolicznych miejscowości. To tutaj przed II wojną światową mieściły się najbardziej znane w mieście zakłady fotograficzne, w bramach działały liczne drobne manufaktury. Znajdujące się na Modrzejowskiej kamienice w znacznym procencie należały do ludności pochodzenia żydowskiego. Dziś ulica ta znacznie zatraciła swoje znaczenie handlowe ze względu na przeniesienie wielu placówek handlowych na tereny super i hipermarketów. Pocztówka z tzw. długim adresem, na rewersie wpisywano tylko adres, margines awersu przeznaczano na korespondencję. / Wydana nakładem wydawcy nieokreślonego na pocztówce.

 

74 – Sosnowiec, Kopalnia „Fanny” hr Renarda. Przedstawiona na pocztówce kopalnia to późniejsza kopalnia Sosnowiec. Historia kopalni „Sosnowiec” to nie tylko dzieje zakładu pracy, ale również historia naszego miasta. To w znacznym stopniu tej kopalni dzisiejsze miasto zawdzięcza swój rozwój zarówno w XIX, jak i w XX wieku. Nie była to jedyna kopalnia w Sosnowcu, ale jej lokalizacja niemal w centrum miasta sprawiła, że do dziś wielu sosnowiczan utożsamia się z tym zakładem. Dzieje kopalni sięgają początku XIX wieku, gdy na terenach późniejszej kopalni „Sosnowiec” powstała „Nadzieja Ludwika”. Pierwotnie, podobnie jak w innych kopalniach, „Nadzieja Ludwika” prowadziła wyłącznie wydobycie metodą odkrywkową, czasem zaczęła eksploatować podziemne złoża.
W połowie XIX wieku znaczna część Sosnowca włączona została w majątek hrabiego Renarda, w tym tereny kopalni „Nadzieja Ludwika”. Kilka lat później kopalnia przestała istnieć, a w jej okolicy powstała kopalnia „Ludwik”, a później również prezentowana Nat ej pocztówce kopalnia „Fanny”.
W latach 80. XIX wieku powstało gwarectwo „Hr. Renard”. Na początku XX wieku węgiel wydobywano z coraz to głębszych pokładów. Zakres terytorialny kopalni, która w tym okresie nazywała się „Hrabia Renard” z każdym rokiem się rozrastał. Na początku były to tereny Sielca, Dębowej Góry, później kopalnia zaczęła eksploatować też na terenie Śródmieścia, Pogoni oraz Środuli.
W czasie II wojny światowej kopalnia kontynuowała wydobycie. Po zakończeniu działań wojennych kopalnia przyjęła nazwę „Sosnowiec”. Niedługo później, bo w 1949 roku na krótko kopalni narzucono nazwę „Stalin”.
Kopalnia „Sosnowiec” stała się jednym z największych fundatorów sosnowieckich osiedli oraz obiektów użyteczności publicznej. Gdyby nie środki kopalniane nie byłoby pewnie sosnowieckiego lodowiska oraz Górniczego Klubu Sportowego „Zagłębie”, które było przysłowiowym oczkiem w głowie sosnowieckich górników. Gdy skończyły się dobre czasy dla kopalni „Sosnowiec”, skończył się na długie lata sport wyczynowy w Sosnowcu.
Na terenie działania kopalni „Sosnowiec” węgiel zaczął się kończyć na początku lat 80. Wydobycie stawało się coraz bardziej kosztowne, zmniejszała się rentowność zakładu. W 1991 roku podjęto decyzję o zamknięciu kopalni, wykonanie odroczono o kilka lat, jednak los kopalni był już przesądzony. 31 grudnia 1997 roku wydobyto ostatnią tonę węgla.
W najlepszym swoim okresie kopalnia „Sosnowiec” zatrudniała ponad 5 tysięcy górników. / Wydana nakładem Księg. M. Kleniec.

 

Już w najbliższą niedzielę do galerii dołączy kolejna kartka. Zapraszamy

 

[PP]